Obecnie na całym świecie mamy ponad 3000 skatalogowanych odmian kamienia naturalnego. Liczba ta stale ulega zmianom, gdyż niemal codziennie pojawiają się nowe odmiany a stare złoża wyczerpują się. Najpowszechniejszymi i najpopularniejszymi kamieniami grupy dekoracyjnej i użytkowej są marmur i granit. Potentatem na skalę światową w dziedzinie wydobywania granitu jest Brazylia, kolejne są Indię. Szacuje się, że tylko w tych dwóch miejscach wydobywa się, aż 400 różnych odmian granitu. Największymi wydobywcami marmuru są z kolei Włochy. To właśnie tam wydobywa się około 350 rodzajów tego pięknego kamienia.
Większość dostępnych na rynku kamieni idealnie nadaje się jako materiał stosowany do wykonywania okładzin oraz elementów użytkowo-dekoracyjnych w domach. Oczywiście istnieją wyjątki od tej reguły takie jak na przykład piaskowiec. Użycie tej stosunkowo miękkiej skały mogłoby skutkować ciągłym ścieraniem się posadzki podczas chodzenia co dostarczałoby nam sporo nerwów podczas ciągłego sprzątania domu pokrytego spora warstwą kurzu i pyłu. Piaskowiec jest złym wyborem do tego rodzaju przeznaczeń jeszcze z jednego powodu. Ma on bardzo porowatą strukturę, przez co szybko chłonie wilgoć. Posadzka z tego kamienia wciągała by zatem wszelkie rozlane płyny, które pozostawiałyby na niej nieestetyczne plamy. Ten rodzaj materiału nadaje się jednak na okładziny kominków lub jako wykończenie podświetlanej ściany w salonie oraz holu.
Posadzka kamienna - jak dobrać materiał
Dobierając materiał do wykonania posadzki należy zawsze pamiętać, że najgorszym możliwym wyborem są skały miękkie i porowate. Kolejnym takim przykładem, obok piaskowca, może być trawertyn. Oczywiście istnieje możliwość zaszpachlowania go żywicą bezbarwna co zniweluje efekt ścierania. Podobnie utwardzić możemy również wspomniany wcześniej piaskowiec i wapień, jednak czy warto tracić czas, kiedy na rynku mamy tak szeroki wybór innych kamieni?
Najistotniejszym zadaniem przy dobieraniu odpowiedniego kamienia do wnętrza jest więc dokładne określenie miejsca i roli, jaką ma on spełniać. Do wykonania posadzki lub schodów w budynku mieszkalnym użyć możemy praktycznie każdy rodzaj marmuru i granitu.
Zdjęcie: przykłady schodów kamiennych
Inaczej rzecz ma się w miejscach użyteczności publicznej, gdzie przemieszczają się codziennie tysiące ludzi. W takich miejscach najlepiej jest użyć kamienia twardego, przez co odpornego na ścieranie. W takich miejscach najlepiej nie korzystać więc z marmuru. Nie jest to także wybór odpowiedni do konstruowania np. lady w banku czy na poczcie. W tego typu przypadkach lepiej spisze się granit. Wybór najlepszego i najwłaściwszego materiału należy zazwyczaj do architekta i inwestora. Bardzo dobrym posunięciem jest także zasięgnięcie opinii eksperta branży kamieniarskiej.
Płytki kamienne w kuchni
Kolejnym miejscem, gdzie należy rozważnie dobierać materiał wykończeniowy jest kuchnia. Wykonanie blatu kuchennego z marmuru nie jest dobrym rozwiązaniem, gdyż tego rodzaju surowiec w bardzo krótkim czasie porysuje się i poplami. Marmur jest bowiem skałą wapienną, która przez to, że jest bardzo miękka szybko ulega degradacji nawet pod wpływem kwasów organicznych. Wrogiem marmuru są więc ocet i sok z cytryny lub grejpfruta. Co ciekawe nawet najzwyklejsza woda gazowana może pozostawić na nim bardzo trudną do usunięcia matową i szorstką plamę. Podobne plamy pozostawi na marmurze barszcz i tłuszcz, a przecież blat kuchenny to nie element dekoracji, a miejsce użytkowe domu.
Zdecydowanie lepiej jest więc postawić na granit oraz na płytki granitowe, który jest dużo bardziej odporny na uszkodzenia oraz mało higroskopijny, co oznacza, że nie wchłania płynów i nie niszczy się pod wpływem kwasów organicznych. Podobnie rzecz ma się z parapetami. Tutaj należy jeszcze uważać na ceramiczne podstawki pod doniczki, które lubią rysować polerowane powierzchnie z marmuru, a które nie zniszczą w ten sposób parapetów wykonanych z granitu.
Bardzo ciekawym rozwiązaniem, coraz częściej stosowanym w coraz większej liczbie budynków użyteczności publicznej jest podgrzewanie kamiennej posadzki. Kamień charakteryzuje się tym, że kumuluje ciepło i długo uwalnia je do otoczenia, nawet już po wyłączeniu ogrzewania. Jest to więc rozwiązanie bardzo oszczędne, a przy tym eleganckie. Konstruując jednak tego rodzaju podłoża należy pamiętać o fugach dylatacyjnych.
Kamień naturalny jako aranżacyjny motyw przewodni
Kamień jest także materiałem, który potrafi nadać całemu mieszkaniu bardzo spójny wygląd, gdyż może być idealnym elementem wspólnym dla wszystkich jego pomieszczeń. Może więc stać się motywem przewodnim całego domu i pojawiać się w nim jako:
- posadzka w holu wejściowym;
- umywalka w łazience;
- blat kuchenny;
- kominek;
- schody kamienne;
- blat ławy i barku;
- parapety w całym budynku.
Możliwości aranżacyjne kamienia naturalnego są prawie nieograniczone. Decyzja co do tego, w jaki sposób zaaranżujemy pomieszczenie z użyciem kamienia zależy tylko od naszej inwencji, pomysłów architekta i ewentualnych wymagań inwestora. Należy jedynie pamiętać o postawieniu funkcji użytkowej nad dekoracyjną i odpowiednim doborze rodzaju kamienia dostosowanym do jego przeznaczenia i właściwości.
Wnętrza budynków wykańcza się zazwyczaj kamieniami o fakturach gładkich i równych a więc szlifowanych lub polerowanych. Materiał o szorstkiej powierzchni nie jest zalecany, ponieważ jest bardzo niewygodny w użytkowaniu. Wyjątkiem są rozmaite powierzchnie łupkowe, które mimo, iż posiadają nierówności to równocześnie są w miarę gładkie a więc nie kaleczą, nie powodują zaciągnięć w odzieży i są łatwe w utrzymaniu.
Wybierając materiał do wykonania posadzki warto pamiętać, że optymalna grubość jaką powinny mieć płytki kamienne to 2 cm. Ostatnimi czasy modne stały się również płytki o grubości 1cm, jednak są one używane głównie w mieszkaniach o małym stopniu eksploatacji. Płytki tego rodzaju wykonywane są, nie z surowego bloku kamienia lecz z formaków, czyli bloczków kamienia z przekrojem równym powierzchni płytek. Tego rodzaju płytki są odpowiednio kalibrowane, co oznacza, że każda ma taką samą grubość wynoszącą 1 cm. Oznacza to, że bezproblemowo można je montować za pomocą zaprawy klejowej, dokładnie tak, jak to się robi w przypadki płytek ceramicznych.
Kamień naturalny na elewacje i ściany
Okładziny ścian zbudowanych z powtarzalnych wymiarowo dużych płyt najlepiej stosować kamień 3cm albo piaskowiec i trawertyn o grubości 4cm. Takie same grubości kamienia używane są do okładanie schodów, łazienek, blatów kuchennych czy też recepcji. Z takiej grubości kamienia można nawet wykonać biurko służące do pracy, dodatkowo podgrzewane specjalna folią grzewczą.
zdjęcie: kamień elewacyjny
zdjęcie: płytki elewacyjne
To nie tajemnica, że kamień to jeden z cięższych materiałów budowlanych i wykończeniowych. Pomimo to trzeba obchodzić się z nim wyjątkowo ostrożnie. Nie do zaakceptowania są przecież jakiekolwiek wyszczerbienia krawędzi czy też wykruszenia rogów i zarysowania płytek. Dlatego też okładziny wewnętrzne montowane są dopiero po zakończeniu wszelkiego rodzaju ciężkich i brudzących robót budowlanych. Posadzki warto wykonać dopiero, gdy ściany budynku są już pomalowane przynajmniej jedna warstwą, natomiast blaty i okładziny ścian montowane są zazwyczaj po umeblowaniu budynku. Podobnie powinno postępować się z obudowa wanny czy blatami umywalek, natomiast parapety należy zakładać równolegle ze szpachlowaniem lub jeszcze później.
Kamień jest niezwykle plastycznym materiałem. Jedyne czego nie możemy z nim zrobić to wyginanie. Jeśli wymarzymy sobie bardzo skomplikowane formy z użyciem kamienia zawsze możemy go skleić. Do tego typu prac należy używać specjalnych dwuskładnikowych klei na bazie żywicy epoksydowej lub poliestrowej. Działanie takiego kleju polega na zastyganiu żywicy w kontakcie z utwardzaczem. Otrzymana mieszanina zaczyna zastygać w przeciągu kilku minut jednak pełna trwałość otrzymujemy dopiero po upływie kilku godzin a nawet dniach. Wszystko zależy od indywidualnych właściwości kleju.
Układanie płytek granitowych
Jak już wcześniej wspomniano, optymalną grubością płytek wykorzystywanych przy posadzkach są 2cm. Układa się je na zaprawie wykonanej z mieszaniny stworzonej w proporcji: 1/3 cement trasowy, płukany piasek i niewielka ilość wody. Najodpowiedniejsza grubość takiej zaprawy to 3cm, a łączna grubość zaprawy i płytek powinna wynosić 5cm. Zaprawa stosowana do układania posadzki jest prawie całkowicie sucha, dlatego tez należy ją podlewać woda przez kilka dni, po tyo by wiązanie przebiegło w sposób prawidłowy. Możliwość przemieszczania się po nowej posadzce następuje po około 24 godzinach, pełną zaś wytrzymałość posadzka nabywa po około 28 dniach.
Najczęściej stosowanym ułożeniem płytek granitowych jest układ nazywany „fuga w fugę”. Można również układać prostokątne płytki za pomocą sposobu „na mijankę”, co oznacza, że fugi jednego kierunku są ułożone równoległe względem siebie, a fugi prostopadłe utworzą linie co druga płytka. Bardzo ciekawy efekt daje również ułożenie „ w pasy”. Oznacza to, że fugi w tym samym kierunku są zarówno ciągłe jak i równoległe, mimo iż mogą być oddalone w różnych odległościach od siebie. Każdy z tym sposobów może być diagonalny lub tez równoległy względem ścian.
Przyjmuje się, że we wnętrzach ekskluzywnych wnętrza fug stosowanych między płytkami powinny mieć 2mm szerokości, a przy płytach posadzkowych dużego rozmiary 3mm. Nie ma bowiem całkowitej pewności, że materiał fugujący w węższej fudze wypełni całkowicie i jednolicie przestrzeń między płytkami. Bardzo ważne jest tak, aby fuga była lekko wklęsła. Dobrze przygotowane płyty posadzkowe mogą być również układane w sposób bezfugowy, czyli na styk. W tego typu ułożeniu mogą być widoczne jednak małe szczeliny.
Jeśli okładamy ściany niskie, nie przekraczające 2,5 m, okładziny takie przytwierdza się zazwyczaj do podłoża specjalnym zaprawami klejowymi przeznaczonymi do kamienia naturalnego oraz haczykami wykonanymi ze stali nierdzewnej. Płyty do tego typu okładzin mają zazwyczaj grubość 2cm. Wybierając odpowiedni rodzaju kleju należy kierować się zarówno kolorem zamontowanego kamienia jak i miejscem jego układania. Kamień o jasnych barwach jest bowiem dużo bardziej wrażliwy na przebarwienia.
Wykonując kamienne okładziny ścian wysokich, czyli takich przekraczających 2,5 m wysokości najlepiej korzystać z płyt grubości 3cm. Montuje się je do ścian za pomocą kotw wykonanych ze stali nierdzewnej, pamiętając aby ciężar każdej z płyt przenoszony został przez tylko jedna parę kotw, a każda płyta była zawieszona niezależnie.
Na końcu warto zadbać by przed odbiorem bardzo dokładnie wyczyścić wszelkie elementy kamienne montowane w budynku, takie jak blaty, parapety czy tez lady. Należy je wyczyścić i starannie umyć z resztek klejów, fug i zaprawy. Ostatnim krokiem są dokładne oględziny wykonania i usunięcie wszelkich ewentualnych uszkodzeń za pomocą poprawek.